Διευκρινίζουμε εκ των προτέρων ότι η κυρίαρχη διοικητική πρακτική κατά το χρόνο της αυτοψίας μας ήταν (και παραμένει έως σήμερα) ότι η διαδικασία υποβολής αιτήματος ασύλου στην Αθήνα είναι δυνατή μόνο στο συγκεκριμένο χώρο και μόνο μετά από προσυνεννόηση (ραντεβού), το οποίο προσδιορίζεται μόνο τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου. Δεν υπάρχει δυνατότητα υποβολής αιτήματος ασύλου σε άλλο χώρο ή σε οποιαδήποτε άλλη ώρα ή ημέρα.
Μεταβήκαμε στο χώρο της Διεύθυνσης Αλλοδαπών τα μεσάνυχτα της Παρασκευής 23 Ιανουαρίου προς το Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2009. Παρόντες στην επιτόπια αυτή επίσκεψή μας ήταν 15 μέλη της ομάδας μας. Από το απόγευμα της Παρασκευής μέχρι περίπου 2:00 π.μ. του Σαββάτου έβρεχε συνέχεια, κάποιο χρονικό διάστημα μάλιστα καταρρακτωδώς.
Κατά το χρόνο της άφιξής μας περίπου 50-60 αιτούντες ήταν συγκεντρωμένοι (παρατεταγμένοι σε σειρά) κάτω από το υπόστεγο που βρίσκεται ακριβώς έξω από την πίσω πύλη της Διεύθυνσης Αλλοδαπών επί της οδού Σαλαμινίας. Σε απόσταση περίπου 1000 μέτρων από την πίσω πύλη υπήρχε μία δεύτερη συγκέντρωση (ουρά) περίπου 600-700 αιτούντων. Ανάμεσα στην ουρά αυτή και την πύλη υπήρχαν παρατεταγμένοι αστυνομικοί και περιπολικά. Η ουρά αναπτυσσόταν σε τμήμα της οδού Σαλαμινίας όπως κατευθύνεται από την Αθήνα προς τη Λεωφόρο Κηφισού. Οι αιτούντες ήταν παρατεταγμένοι παράλληλα προς τοίχο και φράχτη παρακείμενου αμαξοστάσιου και ήταν φανερό ότι τηρούσαν μία σειρά μεταξύ τους. Συνεχίζοντας την πορεία μας στην οδό Σαλαμινίας με κατεύθυνση προς τη Λεωφόρο Κηφισού συναντήσαμε άλλες δύο συγκεντρώσεις (ουρές) 200-300 ατόμων η πρώτη και 100-150 η δεύτερη που η κάθε μία είχα αποκλειστεί από την αμέσως προηγούμενή της από ομάδα αστυνομικών και περιπολικά. Συνολικά βρέθηκαν στο τόπο αυτό παρά τη δυνατή βροχή περίπου 950-100 άτομα, οι περισσότεροι με ακατάλληλο ντύσιμο για τέτοιες καιρικές συνθήκες, πολλοί ακόμα χωρίς κανονικά παπούτσια.
Σε συζήτησή μας με τους συγκεντρωμένους αιτούντες (ιδίως με αυτούς της μεγαλύτερης) ουράς, μας αναφέρθηκαν περιπτώσεις κάποιων που έχουν προσέλθει επί ματαίω επί 3 μήνες ή για 10 συνεχόμενες φορές. Δεδομένου ότι οι αναφορές αυτές συμφωνούν με καταγγελίες που έχουμε δεχθεί επανειλημμένα, τις θεωρούμε βάσιμες και πειστικές.
Κατά τη διάρκεια της επιτόπιας επίσκεψής μας, περίπου 10 αστυνομικοί επέλεγαν από το πλήθος των συγκεντρωμένων της μεγαλύτερης ουράς μικρό αριθμό αιτούντων και δημιουργούσαν ομάδες 4-5 ατόμων, τις οποίες οδηγούσαν μπροστά στην πύλη της Διεύθυνσης. Δεν κατέστη δυνατό να αντιληφθούμε τα κριτήρια επιλογής των συγκεκριμένων αιτούντων. Είναι πιθανό το (γυναικείο) φύλο και ο τυχόν τραυματισμός να αποτελεί παράγοντα θετικής διάκρισης. Επίσης δεν υπέπεσε στην αντίληψή μας περίπτωση επιλογής αιτούντα από τις δύο περισσότερο απομακρυσμένες ουρές.
Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε ολόκληρο το βράδυ. Στις 6:00 το πρωί, όταν στο υπόστεγο έξω από την πύλη της οδού Σαλαμινίας είχαν πλέον συγκεντρωθεί περί τους 200 αιτούντες, οι αστυνομικοί άνοιξαν την πύλη και οδήγησαν εντός της Διεύθυνσης τους επιλεχθέντες. Μέσα στην επόμενη περίπου μισή ώρα αστυνομικοί επέλεξαν άλλους από τις άλλες ομάδες που προαναφέρθηκαν και τους οδήγησαν στην είσοδο της αστυνομικής διεύθυνσης να περάσουν στα κτήρια εκεί. Άλλοι συνάδελφοί τους απομάκρυναν χωρίς χρήση φυσικής βίας όλους τους άλλους αιτούντες καλώντας τους να προσέλθουν την άλλη εβδομάδα. Είναι προφανές ότι οι εισελθόντες στο χώρο της Διεύθυνσης έλαβαν ραντεβού για την υποβολή αιτήματος ασύλου εντός της εβδομάδας που ακολούθησε. Οι απομακρυνθέντες προφανώς παρέμειναν τουλάχιστο για μία εβδομάδα εκτεθειμένοι σε κίνδυνο σύλληψης. Το Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2009 δεν πέρασαν την πύλη περισσότεροι από περίπου 250-300 άτομα. Η αστυνομία δεν άφησε δηλαδή να μπουν ούτε καν τους 400 πρόσφυγες που ισχυρίζεται ότι μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ασύλου κάθε εβδομάδα.
Από την επιτόπια επίσκεψή μας και με βάση τα παραπάνω ευρήματά μας, θεωρούμε ότι πρέπει κυρίως να επισημάνουμε τα ακόλουθα:
1. Επιβεβαιώθηκαν οι αναφορές που είχαμε ότι δεν είναι δυνατή η υποβολή αιτήσεως ασύλου σε οποιαδήποτε άλλη διοικητική αρχή παρά μόνο στο τμήμα ασύλου της Διεύθυνσης Αλλοδαπών.
2. Ομοίως επιβεβαιώθηκε ότι δεν είναι δυνατή η απ'ευθείας υποβολή αιτήματος ασύλου κατά οποιαδήποτε ημέρα ή ώρα παρά μόνο μετά από προσυνεννόηση (ραντεβού), η οποία προσδιορίζεται κατά τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου.
3. Η Διεύθυνση Αλλοδαπών δέχεται ένα περιορισμένο αριθμό αιτήσεων σε σχέση με τον αριθμό των ενδιαφερομένων να υποβάλουν αίτηση. Η πλειοψηφία των αιτούντων απομακρύνεται από την αστυνομία από το χώρο της Διεύθυνσης Αλλοδαπών.
4. Τα κριτήρια επιλογής εκείνων που τελικά θα λάβουν το δικαίωμα υποβολής αίτησης είναι αδιευκρίνιστα. Δεν υπάρχει ουσιαστική έρευνα της εθνικότητας του αιτούντα εκτός κάποιων μάλλον περιστασιακών ερωτήσεων για την εθνικότητα του κάθε αιτούντα. Πολύ περισσότερο δεν υφίσταται – πριν την είσοδο στο χώρο της Διεύθυνσης Αλλοδαπών – οποιαδήποτε εξατομικευμένη συζήτηση που μπορεί να αφορά τον κίνδυνο δίωξης του συγκεκριμένου αιτούντα. Αντίθετα παράγοντα θετικής διάκρισης φαίνεται ότι αποτελεί το (γυναικείο) φύλο και κάθε τυχόν τραυματισμός ή αναπηρία του αιτούντα.
5. Υπό τις παραπάνω συνθήκες είναι προφανές ότι ένας μεγάλος αριθμός αιτούντων απομακρύνεται συλλήβδην από το χώρο της Διεύθυνσης Αλλοδαπών και αποτρέπεται από την υποβολή αίτησης πολιτικού ασύλου χωρίς καμία εξατομικευμένη εξέταση της περίπτωσής του/της.
6. Εξ αιτίας του μικρού (σε σχέση με τον αριθμό των αιτούντων) αριθμού εκείνων που εν τέλει αποκτούν πρόσβαση στη διαδικασία αλλά και του εμφανώς πρόχειρου και χαοτικού χαρακτήρα της διαδικασίας, παγιώνεται μία κατάσταση όπου είναι δυνατό ο/η αιτών/ούσα να προσέρχεται ανεπιτυχώς στη Διεύθυνση Αλλοδαπών για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ομάδα μας έγινε δέκτης (τόσο κατά την ανωτέρω αυτοψία της όσο και στα πλαίσια της συμβουλευτικής που παρέχει σε μόνιμη βάση) τέτοιων αναφορών, τις οποίες αξιολογεί ως βάσιμες. Είναι προφανές ότι αυτή η πρακτική ενέχει μεγάλους κινδύνους μη υποβολής και μη εξέτασης βάσιμων αιτημάτων ασύλου και σύλληψης των συγκεκριμένων προσφύγων.
Διαβάστε σχετικά:
Δράσεις από την Πρωτοβουλία Προσφύγων, Μεταναστών/τριών και Αλληλέγγυων
Σύλληψη αστυνομικού που χρηματιζόταν για χορήγηση ασύλου σε αλλοδαπούς
Διαβάστε σχετικά:
Δράσεις από την Πρωτοβουλία Προσφύγων, Μεταναστών/τριών και Αλληλέγγυων
Σύλληψη αστυνομικού που χρηματιζόταν για χορήγηση ασύλου σε αλλοδαπούς