13 Ιουλ 2009

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ για τα νέα αντιμεταναστευτικά μέτρα.

Το τελευταίο διάστημα η στάση του ελληνικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στον πρόσφυγα και μετανάστη έχει λάβει τη μορφή χιονοστιβάδας νομοθετικών μέτρων (σύμφωνο για την μετανάστευση και το άσυλο – έμπνευσης Σαρκοζί για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, οδηγία επιστροφής 115/08 – με αύξηση του ορίου κράτησης προς απέλαση έως 18 μήνες, τελευταία τροπολογία του Υπουργείου Εσωτερικών για την παράταση της κράτησης και την δυνατότητα επιβολής απέλασης με μόνη την άσκηση ποινικής δίωξης, τροποποίηση του προεδρικού διατάγματος για το άσυλο με κατάργηση του δεύτερου βαθμού κρίσης των αιτήσεων ασύλου), με ξεκάθαρο στόχο τη δημιουργία μιας Ευρώπης φρουρίου, αδιαπέραστου από τους πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι καταφεύγουν στην Ευρώπη ωθούμενοι από την όξυνση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών προβλημάτων, καθώς και την αύξηση των ένοπλων συρράξεων στα πιο φτωχά σημεία της υφηλίου.

Ως ομάδα δικηγόρων πάντα καταδεικνύαμε τον αντιμεταναστευτικό χαρακτήρα του κορμού των νομικών ρυθμίσεων, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης που διέπουν την είσοδο, διαμονή και εργασία των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν στην Ελλάδα, καθώς και στηλιτεύαμε τις περιπτώσεις διοικητικής αυθαιρεσίας, αστυνομικής βίας και γενικότερα κακοδιοίκησης. Πλέον αυτή η πρακτική που πολλές φορές αντέβαινε και στο υπάρχον μέχρι πρότινος νομοθετικό πλαίσιο, επικυρώνεται και γίνεται καθεστώς με τις τελευταίες τροποποιήσεις.

Με ιδιαίτερη ανησυχία παρακολουθούμε τις τελευταίες εξελίξεις:
1. Εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας και ήδη υπογράφηκε το σχετικό προεδρικό διάταγμα τροποποίησης του πρόσφατου πδ 90/2008 περί της διαδικασίας χορήγησης και ανάκλησης του καθεστώτος του πρόσφυγα, σύμφωνα με το οποίο: α) καταργείται ο δεύτερος βαθμός διοικητικής εξέτασης της διαδικασίας ασύλου, β) ανατίθεται η αποφασιστική αρμοδιότητα εξέτασης αιτημάτων ασύλου στους διευθυντές των κατά τόπους αστυνομικών διευθύνσεων της χώρας. Υποβαθμίζεται έτσι ο ρόλος της επιτροπής ασύλου, η οποία απαρτίζεται εν μέρει από τρίτα ανεξάρτητα πρόσωπα εκτός των εκπροσώπων των αστυνομικών και εν γένει διοικητικών υπηρεσιών, από αποφασιστικός σε γνωμοδοτικός.

Η ως άνω τροποποίηση έχει ήδη εγκαίρως έντονα κατακριθεί, καθώς περιορίζει το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής που επιφυλάσσει ακόμη και η κοινοτική οδηγία, σε συμμόρφωση προς την οποία εκδόθηκε το πδ 90/2008, επαναφέροντας το σύστημα εξέτασης αιτημάτων ασύλου στην πρότερη κατάσταση (και μάλιστα χωρίς δεύτερο βαθμό διοικητικής εξέτασης), η οποία είχε ως αποτέλεσμα την άρνηση χορήγησης ασύλου (ενδεικτικά 0,04% χορήγηση προσφυγικού καθεστώτος στον πρώτο βαθμό και 2,05% στον δεύτερο βαθμό το 2007), και την έντονη κριτική σε βάρος της χώρας μας από διεθνείς οργανισμούς (βλ. την από 15-4-2008 θέση της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για μη επιστροφή αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού Δουβλίνου λόγω των δομικών αδυναμιών του συστήματος ασύλου στην Ελλάδα).

2. Ηδη με πρόσφατη τροπολογία αποφασίσθηκε:
α) η αύξηση του ορίου διοικητικής κράτησης των υπό απέλαση αλλοδαπών από 3 μήνες σε 6 μήνες, με δυνατότητα παράτασης του χρόνου αυτού για 12 επιπλέον μήνες. Μία τόσο παρατεταμένη κράτηση παύει να εξυπηρετεί τους διαδικαστικούς σκοπούς της απέλασης κατά παράβαση του άρθρου 5 της ΕΣΔΑ (για παραβίαση του οποίου έχει επανειλημμένα καταδικαστεί η Ελλάδα) και αποβλέπει ξεκάθαρα στον ποινικό κολασμό του κρατούμενου αλλοδαπού. Αυτή η έμμεση ποινικοποίηση μιας διοικητικής παράβασης, δηλαδή της έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, συνιστά επιβολή ποινής, χωρίς να υπάρχει αδίκημα, προσκρούοντας έτσι σε βασικές αρχές του ποινικού δικαίου και έρχεται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις επιταγές που ενσωματώνει ένα κράτος δικαίου.

Η αντίθεση δε προς το κράτος δικαίου γίνεται δε ακόμη περισσότερο έντονη, τη στιγμή που το ελληνικό νομικό σύστημα (που ήδη πρόσφατα με την απόφαση S.D. κατά Ελλάδας κρίθηκε ως αντίθετο στα άρθρα 3 και 5 της ΕΣΔΑ), προβλέπει την έκδοση αποφάσεων κράτησης από αστυνομικά όργανα, τα οποία πλέον θα έχουν τη δυνατότητα στέρησης της ελευθερίας ατόμων επί μακρό χρόνο, χωρίς τον επανέλεγχο και τη διαρκή αναθεώρηση των σχετικών αποφάσεων από δικαστική αρχή, και υπό συνθήκες που αγγίζουν τα όρια της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης.
β) παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης απόφασης απέλασης ακόμη και όταν έχει ασκηθεί σε βάρος του αλλοδαπού ποινική δίωξη για αδίκημα που τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή τουλάχιστον τριών μηνών. Η προτεινόμενη διάταξη πέρα από τη νομοτεχνική της ατέλεια, που επιτείνει τη σύγχυση μεταξύ της δυνατότητας επιβολής απέλασης από τις αστυνομικές αρχές, παράλληλα και ανεξάρτητα από την κρίση των δικαστικών αρχών σε περίπτωση ποινικού αδικήματος, νομιμοποιεί την ισχύουσα πρακτική της αυθαίρετης κρίσης των αστυνομικών οργάνων περί επιβολής απέλασης σε βάρος νόμιμα διαμενόντων αλλοδαπών με την αιτιολογία της επικινδυνότητας αυτών, η οποία έχει έντονα επικριθεί και μάλιστα επεκτείνει τη δυνατότητα της εφαρμογής αυτής σε περιπτώσεις άσκησης οποιασδήποτε ποινικής δίωξης για οποιοδήποτε σχεδόν πλημμέλημα (π.χ. σύλληψη για πώληση cd, μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση ή ψευδή καταμήνυση), καθιστώντας έτσι όλους τους νόμιμα βρισκόμενους αλλοδαπούς υποκείμενους στο επαχθέστατο μέτρο της απέλασης, χωρίς τις εγγυήσεις της δικαστικής κρίσης και ελέγχου.

3. Εκτελούνται μαζικές επιχειρήσεις συλλήψεων άστεγων μεταναστών από τα προσωρινά καταλύματά τους (παλαιό Εφετείο Αθήνας, καταυλισμός Πάτρας κλπ.), καθώς και επιχειρήσεις ομαδικών απελάσεων στις χώρες προέλευσής τους, οι οποίες έχουν σκοπό τον εκφοβισμό των ίδιων των μεταναστών, προς το σκοπό επιστροφής στις χώρες προέλευσής τους. Οι ως άνω αστυνομικές επιχειρήσεις – σκούπες, αποτέλεσμα έχουν την στέρηση της προστασίας βασικών δικαιωμάτων από τους πρόσφυγες, οι οποίοι λόγω της έλλειψης οποιουδήποτε μέτρου παροχής προστασίας από την Ελληνική πολιτεία βρίσκονται εκτεθειμένοι στον κίνδυνο δίωξης στις χώρες στις οποίες επιστρέφονται. Ήδη οι επιστραφέντες 55 Πακιστανοί υπήχθησαν άμεσα στον αστυνομικό έλεγχο και δίωξη στη χώρα προέλευσής τους, η οποία είναι κοινώς γνωστό ότι δεν πληροί τα εχέγγυα μιας δημοκρατικής πολιτείας.

Όλες οι πρόσφατες ως άνω τροποποιήσεις, συνδυαζόμενες με τις τελευταίες αστυνομικές επιχειρήσεις είναι αντίθετες προς ένα κράτος δικαίου, μαρτυρούν δε την επικράτηση αντιλήψεων εναντίον των μεταναστών και προσφύγων που καταφεύγουν στην Ελλάδα, διωκόμενοι από την πατρίδα τους ή σε αναζήτηση μια καλύτερης ζωής. Η υποχρέωση της Ελλάδας να προστατεύσει και να παράσχει φροντίδα στους διωκόμενους στην πατρίδα τους πρόσφυγες (πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη ποσοστό άνω του 40% των συλλήψεων για παράνομη είσοδο και διαμονή το έτος 2008 προέρχονται από χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση, ή όπου η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι ιδιαίτερα επισφαλής – Αφγανιστάν, Ιράκ, Σομαλία, Παλαιστίνη, Πακιστάν, Μυανμάρ, Ερυθραία), παραμερίζεται χάριν της προστασίας της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, η οποία κατά τις σχετικές εισηγήσεις των προτεινόμενων μέτρων θεωρείται ότι διακυβεύεται από την αυξανόμενη μετανάστευση. Παραγνωρίζεται έτσι το γεγονός ότι τα φαινόμενα ρατσισμού, αισθήματος ανασφάλειας, ξενοφοβίας, και κοινωνικής αναστάτωσης προξενούνται κυρίως από την έλλειψη μέτρων παροχής προσωρινής προστασίας προς τους πρόσφυγες και κοινωνικής ένταξης προς τους μετανάστες. Τα φαινόμενα τύπου Πάτρας και Αγ. Παντελεήμονα δεν είναι αποτέλεσμα της επικίνδυνης για τη δημόσια τάξη συμπεριφοράς των προσφύγων, αλλά της απουσίας της πολιτείας, η οποία έτσι συντηρεί και προωθεί φαινόμενα ρατσισμού, ανασφάλειας, ξενοφοβίας και αναστάτωσης. Ακόμα πιο επικίνδυνο είναι το ότι δημιουργούνται όροι κοινωνικής συναίνεσης για την ανάπτυξη αυτόκλητων πολιτοφυλακών εναντίον των μεταναστών και προσφύγων.

Υπενθυμίζουμε ότι εκκρεμεί ακόμη σε βάρος της Ελληνικής πολιτείας διαδικασία για μη συμμόρφωση προς την κοινοτική οδηγία για την παροχή συνθηκών υποδοχής στους αιτούντες άσυλο, που ενσωματώθηκε στην Ελληνική έννομη τάξη με το πδ 220/2007.

Υπενθυμίζουμε επίσης ότι από τα ίδια στατιστικά στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, που επικαλούνται για νομιμοποίηση των ακραίων και αντίθετων προς το κράτος δικαίου προτεινόμενων νομοθετικών μέτρων, προκύπτει ότι η Ελλάδα το 2001 (έτος κατά το οποίο έγινε η τελευταία μαζική διαδικασία νομιμοποίησης) κατέγραψε 219.598 συλλήψεις για παράνομη είσοδο και διαμονή (αντί των 146.337 αντίστοιχα για το 2008 που έχει προκαλέσει την τρέχουσα υστερία), ενώ επίσης καθ΄ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 αφομοίωσε και ενέταξε, έστω με προβληματικό τρόπο πολύ μεγαλύτερους αριθμούς μεταναστών (με βάση τις στατιστικές της ΕΣΥΕ αριθμό μεγαλύτερο των 650.000 ανθρώπων κατά τη δεκαετία 1991 – 2001).

Πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε παρέμβαση της Πολιτείας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την αρχή του κράτους δικαίου και την προστασία όλων των ανθρώπων που βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια. Η λήψη μέτρων αστυνομικής φύσης και η δημιουργία κλίματος ξενοφοβίας και ρατσισμού που υποθάλπεται από την υιοθέτηση των ανωτέρω μέτρων, μόνο αποτέλεσμα θα έχει την επίταση της απομόνωσης των προσφύγων και μεταναστών στο περιθώριο της κοινωνίας και την αύξηση της εκμετάλλευσής τους. Συνειδητοποιούμε το μεγάλο κύμα προσφύγων και μεταναστών, γνωρίζουμε όμως ότι οι ίδιοι δεν είναι το πρόβλημα, αλλά τραγική συνέπεια άλλου είδους προβλημάτων και πολιτικών.

Φαινόμενα δε ανομίας και κοινωνικής εκτροπής και αναστάτωσης δεν οφείλονται στην παρουσία των μεταναστών και προσφύγων, αλλά στην απουσία της πολιτείας και στην έλλειψη λήψης μέτρων αντιμετώπισης του φαινομένου με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και σύμφωνα με όρους ισότιμης κοινωνικής συμβίωσης.

Στο πλαίσιο αυτό η Ομάδα μας δηλώνει ότι συνεχίσει να στέκεται αλληλέγγυα στους καταπιεζόμενους, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διάκριση φύλου, εθνικότητας, πολιτικών ή κοινωνικών πεποιθήσεων, δρώντας πάντα στα πλαίσια και με την προοπτική επίτευξης κοινωνικής ασυλίας των προσφύγων και των μεταναστών.


ΟΜΑΔΑ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
omadadikigorwn@lists.riseup.net