Η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία αποτελεί ασφαλή χώρα για τους πρόσφυγες και συνεπώς όσοι εισέρχονται στην Ελλάδα μετά τις 20.3.2016 παραμένουν κρατούμενοι προς επιστροφή στην Τουρκία, αποτέλεσε μία επισφράγιση της πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης να κηρύξει τους πρόσφυγες ανεπιθύμητους. Μέχρι τότε η παρουσία τους ήταν ανεκτή με την προοπτική ότι παράτυπα θα συνέχιζαν τον ταξίδι τους προς άλλες χώρες της Ε.Ε. και όταν αυτό κατέστη ανέφικτο με το κλείσιμο των συνόρων με την ΠΓΔ της Μακεδονίας, τότε δόθηκε ξεκάθαρα το μήνυμα ότι όσοι δεν πνίγονται ερχόμενοι από την Τουρκία θα πρέπει να επιστρέφονται εκεί. Τι κι αν η Τουρκία μετατρέπεται μέρα με τη μέρα από στρατοκρατικό βαθύ κράτος σε επίσημα δικτατορικό πολίτευμα, τι κι αν εκθέσεις οργανώσεων αποτυπώνουν τις παραβιάσεις και την έλλειψη εγγύησης δικαιωμάτων των προσφύγων στην Τουρκία, η τελευταία βαφτίστηκε ως ασφαλής τρίτη χώρα.
Ωστόσο οι κρατούμενοι προς επανεισδοχή πρόσφυγες άσκησαν προσφυγές κατά των αποφάσεων που τους απέρριψαν ως απαράδεκτες τις αιτήσεις ασύλου. Οι πρώτες «εκτός γραμμής» αποφάσεις των Επιτροπών Προσφυγών αιφνιδίασαν και εξέπληξαν τον αρμόδιο Υπουργό, που αναρωτήθηκε από τις Βρυξέλλες τότε για την πρώτη θετική απόφαση «πώς κατέληξε [η Επιτροπή Προσφυγών] σε αυτή». Οι επόμενες αποφάσεις κατέστησαν σαφές ότι η «πολιτική γραμμή» της παραδοχής ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες δεν βρήκε «ευήκοα» ώτα στις ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών.
Σε αυτή την ύποπτη συγκυρία, κατεπειγόντως και εκπροθέσμως, κατατέθηκε στη Βουλή τροπολογία για την μεταβολή της σύνθεσης των Επιτροπών Προσφυγών. Μέσα σε ένα 24ωρο αποσύρθηκε, επανακατατέθηκε και ψηφίστηκε. Στην τροπολογία αυτή προβλέπεται ότι πλέον δύο από τα τρία μέλη θα είναι Διοικητικοί Δικαστές, που θα ορίζονται από το Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας (και όχι της Γενικής Επιτροπείας που αναφέρει η τροπολογία) των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, οι δε επιτροπές με τους συμμετέχοντες δικαστικούς λειτουργούς θα υπάγονται στον Υπουργό Εσωτερικών, γεγονός που αντιφάσκει με τον υποτιθέμενο σκοπό από πλευράς κυβέρνησης να προσδώσει δικαιοδοτικό χαρακτήρα στις Επιτροπές Προσφυγών.
Προς τι αυτή η αιφνίδια αλλαγή όταν η πολιτική ηγεσία εξήρε την ανεξαρτησία των Επιτροπών και την αποτελεσματικότητα του μοντέλου που παγίωσε ο Ν. 3907/2011 για τη συγκρότηση της Αρχής Προσφυγών; Προς τι η επί τούτω αλλοίωση της σύνθεσης των Επιτροπών; Πώς ξαφνικά διαπιστώθηκε ότι είναι αναγκαία η κατάρτιση δύο δικαστικών λειτουργών, όταν οι Επιτροπές Προσφυγών του Π.Δ. 114/2010 που κρίνουν τις προσφυγές των υπό επανεισδοχή αιτούντων άσυλο αποτελούνται από νομικούς και κοινωνικούς επιστήμονες επιλεγμένους με διαδικασία που ουδείς μέχρι τώρα αμφισβήτησε;
Η απάντηση είναι προφανής και συναρτάται με το γεγονός ότι πλέον οι αποφάσεις των Επιτροπών δεν είναι αρεστές. Όμως περισσότερο μας ανησυχεί η άρρητη πεποίθηση της κυβέρνησης, ότι οι δικαστικοί λειτουργοί θα εκδίδουν αρεστές αποφάσεις, κρίνοντας την Τουρκία ως ασφαλή Τρίτη χώρα.
Δηλώνουμε την πλήρη αντίθεσή μας στην προωθούμενη τροπολογία, που αποσκοπεί στην πιστή εφαρμογή της Συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας.
Αμφισβητούμε ευθέως τη νομιμότητα της σύνθεσης μιας τέτοιας επιτροπής, εφόσον τα μέλη της – δικαστικοί λειτουργοί δεν προκύπτουν από κλήρωση, αλλά επιλέγονται με μη γνωστά και μη ελέγξιμα κριτήρια.
Διαβεβαιώνουμε την κυβέρνηση ότι με κανένα τέχνασμα δεν θα κατορθώσει να διασφαλίσει την εφαρμογή μιας κατάφωρα παράνομης συμφωνίας, αλλά το μόνο που κατορθώνει είναι η πλήρης αποσάρθρωση του συστήματος απονομής διεθνούς προστασίας και η επιστροφή σε εποχές που η Ελλάδα δεν θεωρούνταν ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες.
Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών
Αθήνα, 17 Ιουνίου 2016
Κατεβάστε το Δελτίο Τύπου εδώ